Eğer bir haber sitesi sahibiyseniz ya da haber sitesi açmayı planlıyorsanız ilk önce hedef kitlenizi belirlemelisiniz. Kimlere hitap edeceksiniz? Diğer haber sitelerine göre artılarınız neler olacak? Bunlar gerçekten çok önemli.
Haber sitelerini biçim ve içerik yönünden yıllardır takip eden biri olarak online haberciliğin en önemli sorununu "özgün olamamak" olarak görüyorum.
İnternet haberciliği alanında tam bir kısır döngü hakim. Hep aynı haberler, aynı fotoğraflar, aynı başlıklar kullanılıyor. Peki, neden? Yeni açılan haber sitelerinin rol modeli yıllanmış, markalaşmış gazetelerin haber siteleri oluyor. Editörler "Bu haber Hürriyet'te çok okunmuş, Milliyet'te çok tık almış. Biz de ekleyelim iyi iş yapar" mantığı ile hareket ediyor. Halbuki unutulan bazı noktalar var.
Milliyet, Hürriyet, Sabah gibi kuruluşlar medyada marka. Profesyonel editörlere sahip. Altyapıları, arama motoru optimizasyonları çok iyi. Sürekli trafik alıyorlar. Dolayısıyla birkaç cümlelik bir habere yer verseler de ciddi trafik çekebiliyorlar. Okurlar, böyle büyük siteler dururken sonradan açılan, künyesi belirsiz, profesyonellikten uzak, kopya içerikler ile bir yere gelmeye çalışan siteleri tabiki takip etmez.
Bu noktada kimse birbirini kandırmasın. Yeni açılan bir sitenin doğal olarak büyüyüp gelişmesi için zamana ya da birtakım yöntemlere! ihtiyacı var. Bakıyorum site daha yeni açılmış. Alexa'da ilk 1000'de yer alıyor. Ne ara açıldı, ne ara tanındı ve ziyaretçi çekmeye başladı? Para gücüyle bazı sayısal değerlerin oynandığı siteler var. Hit çekiliyor, Alexa'nın iyi seviyede olması için bazı yöntemler tercih ediliyor falan filan... Neyse biz bu yöntemlerden uzak bir şekilde okunabilen, okuyucuya dokunacak haberler hazırlamanın püf noktalarına değineceğiz.
Peki, haber siteleri için etkili ve özel haber nasıl hazırlanır? Online haber hazırlama teknikleri neler? Nelere dikkat edilmeli? Hangi haberler daha çok okunur?
İnternette uzun uzun metinler ile artık kimse vakit harcamak istemiyor. Bir haberi 500 kelimelik bir metin olarak dolandırarak vermek yerine haber içeriğini 150-250 kelimede doğrudan vermek okuyucuların dikkatini çekmede önemli bir avantaj. Hele mobilden haber okuyan kitlenin hızla arttığını düşündüğümüzde en fazla 3 paragraf olacak şekilde haber sunmak iyi olacak. Bundan dolayı çok uzun metinlerden uzak durmak gerekiyor.
Bazı haber sitelerinde bırakın bir paragrafı 1 cümlelik haberler görülüyor. Sonradan "Ayrıntılar biraz sonra, Devamı gelecek" gibi ibarelerle okuyucuların dikkatini çekmek hedefleniyor. Okuyucu o haberi gördükten sonra "Acaba ne oldu?" diyerek devamını takip etmek için o siteye ikinci defa uğramaz. Bilgiyi direkt öğrenerek ve ihtiyacını gidermeyi düşünür. Bundan dolayı bu tür şeylerden kaçınmak gerekiyor.
Haber başlıkları, haberi okutan en önemli unsur olsa da bazı haber sitelerinde başlık ile içerik gerçekten çok alakasız. Bu okuyucuları kandırmak, onlara saygısızlık etmekten başka bir şey değil. Bunu yapan büyük haber sitesi de olsa itibar kaybı aslında. Okuyucuya tıklatmaya yönelik aldatıcı ve klasik başlıklar sunmaktan kesinlikle uzak durulmalı. Ciddi habercilik açısından doğru başlık, doğru haber metni, doğru fotoğraf, ve yeterli uzunlukta haber metni önemli.
Haber ile ilgili olabilecek daha önceki haberler ilgili haber olarak verilebilir. Yine bu noktada okuyucuları kandırmadan içerik sunmak önemli. Alakasız içerikler daha fazla tık almak için okura ilgiliymiş gibi sunulmamalı.
Haber sitelerinin en önemli haber kaynaklarından biri de pr ajanslarından, şirketlerden servis edilen basın bültenleri oluyor. Basın bültenlerinin birçoğu reklam metni olsa da bazıları haber olarak değerlendirilebilecek hatta özel haber çıkarılabilecek konular içeriyor. Bu noktada haber editörünün bunu işlemesi önemli. Haber formatına çevrilmeden hiçbir basın bültenini sunmamak gerekiyor. (Advertorial çalışmalar hariç)
Belli periyotlarda özel haber çalışmaları yapılmalı. Röportaj, yazı dizisi, araştırma konuları okuyucuların ilgisini çekecektir. Bu noktada geçmişteki haberlerden, ekstra kaynaklardan faydalanmak haberi geliştirmede önemli. İnternet haberciliğinde röportaj yapma kültürü giderek yok oluyor. Birçok haber sitesi röportaj ve araştırma türünden içerikler sunmuyor. Bunlara özen göstermek faydalı olacak.
En çok okunan ya da tıklanan haberler magazin, spor, foto galeriler oluyor. Magazin ile ilgili içerikler binlerce defa aratılıyor. Güzelller ve ünlüler ile ilgili foto galeriler birkaç cümle süslenerek "haber" olarak servis ediliyor. Bu haberleri ölçü vermekte fayda var. İnternet haberciliğinde politika, ekonomi, çevre, teknoloji ve yaşam ile ilgili haberler daha fazla ön planda olmalı.
Haberlerin mümkün olduğunca objektif sunulması büyük önem taşıyor. Yanlı haber yapmaktan uzak durmakta fayda var. Bu noktada haber ajanslarının ürettiği türden ciddi haber metinleri gerekiyor. Blog ya da başka tür site olunca eğlenceli bir dil olabilir ama haber sitelerinin ana misyonu zamanında doğru ve okunabilecek haberler vermek.
Haber yazımı ile ilgili ciddi problemler var. Buna haber ajansları da dahil. Haber ajanslarında muhabir olarak görev yapan birçok kişinin haber yazımı konusunda sıkıntı yaşadığını gözlemliyorum. Başlık, spot, haber metni, ara başlık kullanımı ve metin uzunluğu maalesef ayarlanamıyor. Bundan dolayı haber ajansı üyesi olan haber sitelerinin ajanslardan servis edilen haberleri mutlaka kendi editöryal kontrollerinden geçirmeleri gerekiyor.
Başka sitelerden kopyala-yapıştır mantığı ile alınan haberlerin birçoğu doğruluğu kontrol edilmeden yayınlanıyor. Ayrıca copy-paste habercilik telif açısından da etik bir yöntem değil. Her haber sitesinin kendi haber merkezini oluşturması bir gereklilik. Bilgi kirliliğine mahal vermeyecek türden habercilik ilkesi ile hareket etmekte fayda var.
Haber kaynaklarını zenginleştirmek özgün, uzun ömürlü ve ses getirebilecek türden haberler yapmayı kolaylaştıracak. Editörler hazırcı olmamalı. Beyin fırtınası yapılmalı. Sadece ajansa bağlı habercilik olmamalı.
Haber ile birlikte sunulan fotoğrafların çözünürlüğü yüksek olmalı. Haber ile alakalı olmalı, fotoğrafların üzerinde yazıların fotoğrafların çarpıcılığını etkilememesine dikkat edilmeli.
Haberlerin sosyal medyaya servis edilmesi de ayrıca dikkat edilmesi gereken konu. Burada da okuyucuları aldatıcı yöntemlerden ve çok sık içerik paylaşmaktan kaçınmak gerekiyor.
Haberlerin doğru kategoride sunulması ve her kategorinin güncel olması önemli. Örneğin; ekonomi kategorisine her gün haber girerken çevre kategorisine haftada bir haber girilmemeli.
Haber editörleri haber üretme konusunda deneyimli olmalı. Bazen bir cümle ya da bir kelime bile haber konusu bulmayı ve ses getirebilecek haber üretmeyi sağlar. Buna dikkat etmekte fayda var.
Haber siteleri, internet haberciliği hakkında diğer yazılarımı da okumanızı tavsiye ediyorum.
